30 december 2022, 15:03 uur - Randy Koo

Als u het provinciehuis of de gemeente bezoekt, dan wordt u welkom geheten met de regionale vlag buiten aan de gevel. Bij de boerderij staat vaak naast de omgekeerde Nederlandse vlag, de eigen vlag van de gemeente of de streek waartoe de gemeente behoort. Elke overheid heeft een reden om zijn eigen identiteit te benadrukken. Ik hoor bij deze ‘vlag’ en niet bij de algemene ‘rood-wit-blauw’ vlag. Reist u mee langs een aantal overheden?

Papendrecht is een plaats en gemeente in de Alblasserwaard in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De gemeente telt 32.174 inwoners (31 januari 2022, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 10,77 km² (waarvan 1,30 km² water). Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen.

Papendrecht is een typisch dijkdorp: de oorspronkelijke bewoners van het gebied vestigden zich namelijk langs de rivier de Merwede. Niet alleen waren rivieren belangrijk voor vervoer, ook de vissen in de rivier vormden een belangrijk bestanddeel van de maaltijd en het inkomen van de omwonenden. De ligging aan de rivier is bovendien gunstig voor handel en werk (scheepswerven en op de gorzen – aangeslibd land – rietteelt).

Het gemeentewapen bevat drie molens: een trasmolen, een korenmolen en een poldermolen. De drie afgebeelde molens zijn er niet meer, maar in het Park Noord Hoekse Wiel staat sinds 30 augustus 1980 een (verkleinde) weidemolen als herinnering aan die tijd. De molen is gerestaureerd en wordt weer vaak bemalen door molenaars.

De vlag van Papendrecht is op 30 januari 1958 bij raadsbesluit vastgesteld als gemeentelijke vlag van de Zuid-Hollandse gemeente Papendrecht. De vlag bestaat uit drie horizontale banen van gelijke hoogte in de kleuren blauw, geel en blauw. De kleuren zijn afkomstig van het gemeentewapen; het aantal banen komt overeen met het aantal windmolens op het wapenschild.

De vlag van Papendrecht heeft dezelfde kleuren als de vlag van Oekraïne. Verschil is dat de vlag drie banen heeft.

Ik kom regelmatig naar Rotterdam voor bezoek van musea o.a. Kunsthal, depot museum Boijmans, het Nieuwe instituut, Wereldmuseum, Nederlands Fotomuseum. Dan zie ik vaak de vlag wapperen aan de gevel van gemeentelijke diensten of bij bedrijven. De vlag van Rotterdam staat links. De vlag van Rotterdam bestaat uit drie even hoge horizontale banen in de kleurenvolgorde groen-wit-groen. Rotterdam nam deze vlag aan op 10 februari 1949. Deze kleurencombinatie komt ook voor in het Rotterdamse wapenschild. De kleuren groen en wit zijn al vanaf de middeleeuwen de kleuren van Rotterdam, maar het aantal banen op Rotterdamse vlaggen varieerde sterk. Het groen verwijst naar het Hof van Wena en het wit symboliseert de Rotte. Schepen met als thuishaven Rotterdam voerden op zee de Rotterdamse vlag in een of twee masten. Rechts ziet u de 65 cent postzegel ‘Rotterdam als podium’ uit 1990. Als achtergrond van dit ontwerp ziet u de Rotterdamse vlag (groen).

De zeven rode pompeblêden of waterleliebladeren zouden volgens de 16e-eeuwse geleerde Suffridus Petrus naar de Zeven Friese Zeelanden verwijzen, die door drie waterstromen van elkaar gescheiden waren. Dit waren min of meer zelfstandige landstreken langs de kust van Alkmaar tot de Wezer, die volgens de overlevering samen tegen de Noormannen hadden gevochten. Er zijn echter vermoedelijk nooit precies zeven van deze bestuurseenheden geweest; het getal zeven heeft dan ook waarschijnlijk de connotatie ‘veel’. Het motief van de waterstromen in een blauw veld (tres aquas candidas in campo cœlestini) wordt door de Deense auteur Olaus Magnus ook wel met het Zweedse koningswapen verbonden.

De vlag van Scheveningen is azuurblauw met drie rechts zwemmend haringen van zilver, elke haring met een driebladige gele kroon, zwevend boven het hoofd. Over de herkomst van het wapen is discussie, want Scheveningen is geen autonome gemeente en is dat ook nooit geweest. Sinds de oprichting van het dorp in 1284 is Scheveningen altijd onderdeel geweest van de gemeente Den Haag. Het wapen van Scheveningen kent ook de drie haringen.

Tegenwoordig wordt de vlag veel gebruikt in Scheveningen. Vooral tijdens de Vlaggetjesdag is het mogelijk om de vlag te zien, met de komst van de Hollandse Nieuwe De feestnaam heeft echter niets te maken met de vlag van Scheveningen maar is gerelateerd aan de scheepsgors die het vissersboten tijdens Vlaggetjesdag laat zien. Verder is het wapen te zien op de boeg van alle vissersboten die in de Scheveningse haven zijn geregistreerd.

Oude gemeentevlag van 1966

De laatste gemeentevlag van Rosmalen was azuurblauw, met daarin aan de linkerbovenhoek een goudgeel schildje met een azuurblauw drieblad en een ploeg in de kleur goudgeel geplaatst in de broektop op 1/5 van de vlaglengte. De vlag werd per raadsbesluit van 7 maart 1966 aangenomen. Deze symbolen staan centraal voor het boerenkarakter van het dorp Rosmalen en komen ook in dezelfde configuratie in het voormalige gemeentewapen voor. De voormalige gemeente Rosmalen voerde vanaf 1966 tot aan de opheffing deze vlag. Sinds 1 januari 1996 valt Rosmalen onder de gemeente ‘s-Hertogenbosch.

Tenslotte eindig ik met de welbekende provincievlaggen uitgiften van 2002, die geleid hebben tot veel reizen naar elke provincie om ze te kopen. Een verzamelvel (als 13e uitgifte) maakt de verzameling compleet.

Randy Koo